πατριώτες[1]
Ο Σουλιώτης – Νικολαΐδης ήταν ένας τύπος ψηλός, ξερακιανός, χλωμός, με στέρεο, μεγάλο σαγόνι ανθρώπου θεληματία, με μάτια φλογερά και φράση συχνά επιγραμματική. Είχε δουλέψει στον Μακεδονικό αγώνα, κ’ είχε χρησιμοποιηθεί μ’ επιτυχία σε μυστικές αποστολές. Είχε πολλές ικανότητες για παρασκηνιακές και συνωμοτικές ενέργειες. Ήταν απ’ αυτούς, που, όπως έλεγε ο Δραγούμης, αφανείς, ωστόσο «φτιάνουν ιστορία». Φύση αποστολική, ο Νικολαΐδης πήγε κοντά στο Δραγούμη, να υπηρετήσει, με τούτη τη χαρακτηριστική φράση:
- Θάθελα να φτιάσω μια καινούργια θρησκεία.
Ο άλλος αποκρίθηκε:
- Κι εγώ …
Αλλά τους έλειπε ο καινούργιος Θεός, όπως κι’ ο παλιός. Πουθενά ο Δραγούμης δεν αντικρύζει το πρόβλημα της θρησκευτικής πίστης. Δεν είναι μέσα στις ανησυχίες του. Κι αν μπορούσαμε να βγάλουμε από τα βιβλία του θεωρία ζωής θα είχε στο θόλο της μια μεγάλη τρύπα. Η έλλειψη αυτή δεν είναι διόλου μικρή. Κατέβασαν τα σύμβολά τους. Θεός τους ο Ελληνισμός. Γι’ αυτόν είχαμε δουλέψει στον Μακεδονικό αγώνα, γι’ αυτόν θα εργαστούν και τώρα. Τους ενώνει το κοινό μίσος ενάντια στην μικροελλαδική σαπίλα, ο κοινός πόθος να σηκώσουν τον Ελληνισμό στην περιωπή ζωντανού έθνους, να τον βοηθήσουν να πάρει συνείδηση της ιστορικής του αποστολής, να ξαναβρεί τη θέση και την αίγλη του.
Ο Σουλιώτης Νικολαΐδης, που δεν μπορεί ν’ αποχωριστεί τα’ όραμα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, προτείνει, σ’ αυτές τις κουβέντες, για βάση στο πρόγραμμα της ενέργειάς τους, τη Μεγάλη Ιδέα. Κι’ επειδή βλέπει το μικροελλαδικό κρατίδιο, με τον ξεπεσμό που βρίσκεται πως δεν μπορεί ν’ ατενίσει σοβαρά σ’ αυτή την ιδέα, σαν σκοπό πολιτικό, καταφεύγει στο νεφέλωμα του Ανατολικού Κράτους, που θα σταθεί με την σύμπραξη όλων των εθνών, που ζουν στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Ο Νικολαΐδης δεν βλέπει καμμιά διαφορά ανάμεσα στους λαούς αυτούς: Ούτε στους ανθρωπολογικούς, ούτε στους πνευματικούς χαραχτήρες – στη διανοητικότητα. Είναι ένας λαός, ο Ανατολίτης. Και μπορεί να ζήσει, ν’ αναπτυχθεί και να δημιουργήσει σ’ ένα δικό του λεύτερο Κράτος. Η Ιδέα του Ρήγα Φεραίου ξαναγυρίζει – όχι όμως πια κατά του Τούρκου, αλλά με τον Τούρκο μαζί, πρωταδέρφι. Ο Δραγούμης δέχεται το πρόγραμμα, με την επιφύλαξη, ότι ο τελικός σκοπός θα είναι η επικράτηση του Ελληνισμού μέσα σ’ αυτή την Ανατολική επικράτεια.
[1] Σπύρου Μελά, «Δάσκαλοι του Γένους», σ. 301-302, εκδόσεις Μπίρης.
Ο Σουλιώτης – Νικολαΐδης ήταν ένας τύπος ψηλός, ξερακιανός, χλωμός, με στέρεο, μεγάλο σαγόνι ανθρώπου θεληματία, με μάτια φλογερά και φράση συχνά επιγραμματική. Είχε δουλέψει στον Μακεδονικό αγώνα, κ’ είχε χρησιμοποιηθεί μ’ επιτυχία σε μυστικές αποστολές. Είχε πολλές ικανότητες για παρασκηνιακές και συνωμοτικές ενέργειες. Ήταν απ’ αυτούς, που, όπως έλεγε ο Δραγούμης, αφανείς, ωστόσο «φτιάνουν ιστορία». Φύση αποστολική, ο Νικολαΐδης πήγε κοντά στο Δραγούμη, να υπηρετήσει, με τούτη τη χαρακτηριστική φράση:
- Θάθελα να φτιάσω μια καινούργια θρησκεία.
Ο άλλος αποκρίθηκε:
- Κι εγώ …
Αλλά τους έλειπε ο καινούργιος Θεός, όπως κι’ ο παλιός. Πουθενά ο Δραγούμης δεν αντικρύζει το πρόβλημα της θρησκευτικής πίστης. Δεν είναι μέσα στις ανησυχίες του. Κι αν μπορούσαμε να βγάλουμε από τα βιβλία του θεωρία ζωής θα είχε στο θόλο της μια μεγάλη τρύπα. Η έλλειψη αυτή δεν είναι διόλου μικρή. Κατέβασαν τα σύμβολά τους. Θεός τους ο Ελληνισμός. Γι’ αυτόν είχαμε δουλέψει στον Μακεδονικό αγώνα, γι’ αυτόν θα εργαστούν και τώρα. Τους ενώνει το κοινό μίσος ενάντια στην μικροελλαδική σαπίλα, ο κοινός πόθος να σηκώσουν τον Ελληνισμό στην περιωπή ζωντανού έθνους, να τον βοηθήσουν να πάρει συνείδηση της ιστορικής του αποστολής, να ξαναβρεί τη θέση και την αίγλη του.
Ο Σουλιώτης Νικολαΐδης, που δεν μπορεί ν’ αποχωριστεί τα’ όραμα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, προτείνει, σ’ αυτές τις κουβέντες, για βάση στο πρόγραμμα της ενέργειάς τους, τη Μεγάλη Ιδέα. Κι’ επειδή βλέπει το μικροελλαδικό κρατίδιο, με τον ξεπεσμό που βρίσκεται πως δεν μπορεί ν’ ατενίσει σοβαρά σ’ αυτή την ιδέα, σαν σκοπό πολιτικό, καταφεύγει στο νεφέλωμα του Ανατολικού Κράτους, που θα σταθεί με την σύμπραξη όλων των εθνών, που ζουν στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Ο Νικολαΐδης δεν βλέπει καμμιά διαφορά ανάμεσα στους λαούς αυτούς: Ούτε στους ανθρωπολογικούς, ούτε στους πνευματικούς χαραχτήρες – στη διανοητικότητα. Είναι ένας λαός, ο Ανατολίτης. Και μπορεί να ζήσει, ν’ αναπτυχθεί και να δημιουργήσει σ’ ένα δικό του λεύτερο Κράτος. Η Ιδέα του Ρήγα Φεραίου ξαναγυρίζει – όχι όμως πια κατά του Τούρκου, αλλά με τον Τούρκο μαζί, πρωταδέρφι. Ο Δραγούμης δέχεται το πρόγραμμα, με την επιφύλαξη, ότι ο τελικός σκοπός θα είναι η επικράτηση του Ελληνισμού μέσα σ’ αυτή την Ανατολική επικράτεια.
[1] Σπύρου Μελά, «Δάσκαλοι του Γένους», σ. 301-302, εκδόσεις Μπίρης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου