Απαιδευσιά[1]
Το δουλωθέν Ελληνικόν Έθνος εστερήθη ου μόνον της ελευθερίας, αλλά και της παιδείας. … Αι Βιβλιοθήκαι της Κωνσταντινουπόλεως αριθμούσαι κατά τας ημέρας της αλώσεως περί τας 120.000 χειρογράφων κωδίκων, κατεκάησαν, ελαχίστων μόνον απολειφθέντων λειψάνων του ατιμήτου εκείνου πνευματικού θησαυρού, οι λόγιοι άνδρες απεδήμησαν εις την Δύσιν, φωτίσαντες μεν τουε άλλους λαούς καταλιπόντες όμως εν τω σκότει τον δυστυχήσαντα Ελληνικόν λαόν. Εις των λογίων Ελλήνων φυγάδων, ο Νικαίας Μητροπολίτης Βησσαρίων, θρηνών την απαιδευσίαν των συγχρόνων αυτώ Ελλήνων, έλεγεν : «είναι παράδοξον να βλέπωμεν τους Δυτικούς να ωφελώνται εκ των ημετέρων φώτων, ημείς δε οι δημιουργοί πασών των επιστημών να ζώμεν εν τη βαρβαρότητι». Διότι καθ’ ον χρόνον η Δύσις επληρούτο Ελληνικών Σχολών, αφ’ ων ανεδίδοντο αι αναλαμπαί της Αναγεννήσεως των γραμμάτων, η Ελληνική Ανατολή υπό πυκνού της τουρκικής βαρβαρότητος σκότους εκαλύπτετο. Που και που προέκυπτον εις μέσον λόγιοί τινες άνδρες, αλλ’ ούτοι ήσαν, κατά την έκφρασιν του Κωνσταντίνου Κούμα, «αμυδρά και διψαλέα λυχνάρια, αραιότατα κείμενα μεταξύ παχυτάτου σκότους». Ένα δε περίπου αιώνα μετά την άλωσιν έγραφεν ο Θεοδώσιος Ζυγομαλάς προς τον Μαρτίνον Κρούσιον ότι έβλεπε μετοικήσαντα πάντα τα αγαθά από των Ελληνικών τόπων και οικήσαντα εν τοις Δυτικοίς, την τε σοφίαν και τας επιστήμας, τας τέχνας τας αρίστας, την ευγένειαν, τον πλούτον, την παίδευσιν και τον λοιπόν των χαρίτων χορόν, «ελληνικών δε χαρίτων το κλέος βαρύς ώλεσεν αιών».
[1] «Το Εικοσιένα», της Ακαδημίας Αθηνών και του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη, απόσπασμα από πανηγυρικό που εκφωνήθηκε από τον Αρχιεπισκόπο Αθηνών Χρυσοστόμο Παπαδόπουλο, με τίτλο «περί των μετά την Άλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως ελληνικών ακαδημιών», την 25η Μαρτίου 1927, Αθήναι 1977.
Το δουλωθέν Ελληνικόν Έθνος εστερήθη ου μόνον της ελευθερίας, αλλά και της παιδείας. … Αι Βιβλιοθήκαι της Κωνσταντινουπόλεως αριθμούσαι κατά τας ημέρας της αλώσεως περί τας 120.000 χειρογράφων κωδίκων, κατεκάησαν, ελαχίστων μόνον απολειφθέντων λειψάνων του ατιμήτου εκείνου πνευματικού θησαυρού, οι λόγιοι άνδρες απεδήμησαν εις την Δύσιν, φωτίσαντες μεν τουε άλλους λαούς καταλιπόντες όμως εν τω σκότει τον δυστυχήσαντα Ελληνικόν λαόν. Εις των λογίων Ελλήνων φυγάδων, ο Νικαίας Μητροπολίτης Βησσαρίων, θρηνών την απαιδευσίαν των συγχρόνων αυτώ Ελλήνων, έλεγεν : «είναι παράδοξον να βλέπωμεν τους Δυτικούς να ωφελώνται εκ των ημετέρων φώτων, ημείς δε οι δημιουργοί πασών των επιστημών να ζώμεν εν τη βαρβαρότητι». Διότι καθ’ ον χρόνον η Δύσις επληρούτο Ελληνικών Σχολών, αφ’ ων ανεδίδοντο αι αναλαμπαί της Αναγεννήσεως των γραμμάτων, η Ελληνική Ανατολή υπό πυκνού της τουρκικής βαρβαρότητος σκότους εκαλύπτετο. Που και που προέκυπτον εις μέσον λόγιοί τινες άνδρες, αλλ’ ούτοι ήσαν, κατά την έκφρασιν του Κωνσταντίνου Κούμα, «αμυδρά και διψαλέα λυχνάρια, αραιότατα κείμενα μεταξύ παχυτάτου σκότους». Ένα δε περίπου αιώνα μετά την άλωσιν έγραφεν ο Θεοδώσιος Ζυγομαλάς προς τον Μαρτίνον Κρούσιον ότι έβλεπε μετοικήσαντα πάντα τα αγαθά από των Ελληνικών τόπων και οικήσαντα εν τοις Δυτικοίς, την τε σοφίαν και τας επιστήμας, τας τέχνας τας αρίστας, την ευγένειαν, τον πλούτον, την παίδευσιν και τον λοιπόν των χαρίτων χορόν, «ελληνικών δε χαρίτων το κλέος βαρύς ώλεσεν αιών».
[1] «Το Εικοσιένα», της Ακαδημίας Αθηνών και του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη, απόσπασμα από πανηγυρικό που εκφωνήθηκε από τον Αρχιεπισκόπο Αθηνών Χρυσοστόμο Παπαδόπουλο, με τίτλο «περί των μετά την Άλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως ελληνικών ακαδημιών», την 25η Μαρτίου 1927, Αθήναι 1977.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου