μάθημα οικονομικής ανισορροπίας

προ της χρεωκοπίας[1]

Οι δούλοι λαοί κυμαίνονται μεταξύ ανοχής της αυθαιρεσίας και συνωμοσίας.

Αι αφειδείς των κυβερνήσεων δαπάναι δεν έχουσι μόνον αποτέλεσμα την εκ της διαταράξεως της ισορροπίας των εσόδων προς τα έξοδα άμεσον βλάβην των κοπινών, αλλ’ έχουσι σπουδαιοτέρας έτι συνεπείας επί τας έξεις, επί τας ανάγκας και επ’ αυτό το σύστημα των σκέψεων της κοινωνίας περί των οικονομικών του Κράτους. Δεν είνε ευχερής η μετάβασις από των ανέσεων, ας παρέχουσιν αι εξωγκωμέναι δαπάναι εις τας στενοχωρίας, ας επάγεται η των δημοσίων φειδώ. Το ισοζύγιον του προϋπολογισμού είνε αγαθόν καταληπτόν εις τους περί τα οικονομικά διατρίβοντας, αλλά μη ψηλαφητόν εις τους αρκουμένους εν τη απολαύσει των παρόντων και μη ανατρέχοντας εις τα αίτια, ουδέ τυρβάζοντας περί τας συνεπείας αυτών. Ήδη οι ετήσιοι πόροι του κράτους διατελούσιν εν τοιαύτη προς τας δαπάνας αυτού δυσαναλογία, ώστε, αν επί χρόνον ουχί λίαν μακρόν εξακολουθώμεν κατά το αυτό σύστημα πολιτευόμενοι, άφευκτος είνει ηχρεωκοπία· και όμως, ου μόνον η κυβέρνησις πορεύεται αμέριμνος εν τη οδώ ταύτη, φιλοτιμουμένη μάλιστα όπως επιτείνη το κακόν, αλλά και η κοινωνία, απολαύουσα της εκ της δαπάνης ευεξίας, τυφλώττει προς την καταιγίδαν, ήτις εν προσεχεί μέλλοντι θέλει επισκήψει εις το κράτος αν εν τω αυτώ εμμένωμεν συστήματι.

[1] Χρήστου Η Χαλαζία, «Χαρίλαος Τρικούπης, ο μεγάλος οραματιστής», απόσπασμα από άρθρο του Χαρίλαου Τρικούπη, που δημοσιεύτηκε στην «Ώρα» στις 28 Σεπτεμβρίου 1881, Ελληνικά Γράμματα 1996.